Equans vernieuwt op één na grootste droogdok in de Antwerpse haven
In de Haven van Antwerpen-Brugge (POAB), de tweede grootste haven van Europa, vind je Engine Deck Repair (EDR), de grootste scheepswerf van het land. Droogdokken 5 en 6 zijn er gebouwd in de jaren ’60 en ’70 van vorige eeuw, om daarna nooit meer fundamenteel te wijzigen. Tot vandaag. Equans renoveert dok 5, het op één na grootste droogdok van de haven van Antwerpen.
“Uiteraard voerde EDR de voorbije jaren wel geregeld onderhoud aan droogdok 5 uit”, vertelt Bart Van Pelt, Senior Project Manager bij Equans. “Maar na bijna vijftig jaar was de tijd rijp om de droogdokken - en bij uitbreiding de hele site van EDR - grondig te renoveren. Dus stelde EDR in samenwerking met POAB een masterplan op, waarmee het bedrijf van een oude naar een state-of-the-art nieuwe scheepswerf evolueert.”
Een van de pijlers van dat masterplan is de renovatie van het op één na grootste droogdok: dok 5. Later volgen ook nog de andere dokken. “Waarom EDR daarvoor bij Equans aanklopte? Omdat wij er als beste uitkwamen bij de openbare aanbesteding, op basis van de laagste prijs, het beste projectteam, de beste kwalitatieve projectaanpak en de meest voordelige, maar ook realistische uitvoeringstermijn.”
Enkele grondige vernieuwingen
“Om te beginnen vernieuwden we de complete elektrische installatie op laagspanning. Met liefst 36 nieuwe laagspanningsborden, meer dan 20 km nieuwe bekabeling, overal waar nodig voedings- en stuurspanning, enzovoort. Bovendien moderniseerden we de verwarming in de gebouwen en de verlichting.” Dat is al heel wat, maar toch pas het begin.
“Schepen mogen het dok niet autonoom in varen. Dus werkten we een nieuwe mechanische installatie uit: sleep- en liersystemen die de enorme vaartuigen in het droogdok trekken. Als het schip dan binnen ligt, gaat een dokdeur in het water dicht en treedt een pompsysteem in werking dat het dok leegpompt. Eenmaal het schip op zijn kiel rust, houdt een tweede pompsysteem het dok droog. Het pomphuis stamt nog uit de jaren vijftig, maar intern zijn de pompen volledig vernieuwd en we hebben ook een nieuwe motor van 450kW geplaatst. Zo presteren de pompsystemen weer als nieuw. Een vol dok, of 100.000 m³ water, pompen we voortaan op zes tot acht uur leeg. Vroeger nam dat twaalf uur in beslag. De pompsystemen voorzien ook zes werkstations van perslucht en water, die we rond het dok plaatsten, los van de centrale technische ruimtes. Om het dok nadien weer vol te laten lopen, installeerden we rondom in het dok hydraulische schuiven. Wanneer die zich openen, stroomt er opnieuw water in het dok via omliggende kanalen.”
“Al die verschillende elektromechanische systemen moeten optimaal samenwerken. We ontwikkelden dan ook een complete sturing, waarmee operatoren alle componenten aansturen, volgens de instructies van de dokmeester. Zo is het hele droogdok één grote machine, die de operatoren vanaf ergonomisch opgestelde HMI-controlepanelen kunnen bedienen, op vier locaties rondom het dok.”
Sterk staaltje planning
Alle installaties voor de renovatie van droogdok 5 ontwierp Equans met eigen personeel en eigen software. “Het basic design gebeurde in nauwelijks drie maanden. Eenmaal goedgekeurd, namen we het dok van EDR over, waarna we het stillegden en alle oude infrastructuur en installaties afbraken, alles in joint venture met de expert in waterbouw HYE.”
“Vanaf augustus 2022 gingen we dan aan de slag in het leeggepompte dok, waarin we stap voor stap alle installaties begonnen op te bouwen. Timing was meteen van groot belang, want in april 2023 moest het dok weer vol water komen te staan, zodat HYE tijdig de enorme dokdeur (400 ton) weg kon nemen, om die grondig te renoveren. We moesten dus zeker zijn dat we tegen april 2023 al het nodige onder de waterspiegel hadden gedaan.”
“Dergelijke projecten werken we steevast van A tot Z en multidisciplinair uit: met expertise in hydraulica, mechanica, piping, elektriciteit, bouwkunde, staalbouwkunde … Al die onderdelen naadloos in elkaar laten passen is daarbij een van de grote uitdagingen. Samen daarover nadenken, ook met onze key subcontractors, is cruciaal.”
Eerst volledig digitaal uitgewerkt
Eigenlijk bouwde Equans het nieuwe droogdok tweemaal. “Met Building Information Modeling (BIM) tekenden we het dok eerst helemaal in 3D uit, met alle subsystemen erin gemodelleerd. Dat deden we vooral om tot optimale ‘clash control’ te komen: kunnen we alle verschillende installaties naast en met elkaar opbouwen, zonder dat ze met elkaar in conflict komen?”
Dat BIM-model blijft daarna ook erg handig voor het onderhoud. “Met enkele drukken op de knop kan je in het BIM-model allerlei detailinformatie aan een onderdeel koppelen: de technische fiche, bestel- en leveranciersgegevens, en nog veel meer. Zo kunnen onderhoudsmedewerkers die info makkelijk oproepen voor vlotte maintenance, inspecties en vervangingen. Inspecties die Equans trouwens twee jaar voor zijn rekening zal nemen.”
Ook algemeen enorme efficiëntiewinst
“Wettelijk gezien moet elke grote haven tegenwoordig een goed werkend droogdok hebben, waar je schepen bij alle mogelijke problemen performant in veiligheid kan brengen. Vandaar onder meer dat EDR en POAB de scheepswerf in de Antwerpse haven vernieuwen om tot een moderne werf te komen die de organisatie dag in dag uit foutloos tegen de klok kan gebruiken voor onderhoud en herstellingen. Dat zal nu veel efficiënter gebeuren dan voorheen, met veel minder downtime. Er zijn geen lekken meer in het droogdok en er draaien erg performante pompen. Tegelijk is het vernieuwde droogdok veel veiliger. Het voldoet niet meer aan de normen van tientallen jaren geleden, maar aan die van vandaag.”
Op het moment dat we Bart Van Pelt spreken, zijn de werken aan het droogdok bijna klaar. “In de laatste fase plaatsten we de gerenoveerde dokdeur en de twee pompsystemen. Daarna volgden links en rechts nog wat kleinere werken, maar sinds mei 2024 zitten we in de laatste fase: het droogdok weer opstarten en in bedrijf nemen. We testen al sinds januari beetje bij beetje elk onderdeel van het geheel, om zo langzaam volledige installatie in werking te hebben.”