Het grootste shoppingcenter van België? Dat is zonder twijfel Wijnegem Shop Eat Enjoy, het vroegere Wijnegem Shopping Center. Het winkelcentrum ondergaat momenteel niet alleen een grondige make-over aan de binnenzijde. Eigenaars AXA en AEW en beheerder Ceusters wilden in het kader van hun ESG-doelstellingen ook maximaal inzetten op duurzaamheid en energiebesparingen. Daarvoor rekenden ze op Equans. Met allerlei slimme ingrepen, soms hoogtechnologisch, soms verrassend eenvoudig, maar altijd doeltreffend wordt er flink bespaard op gas en elektriciteit. Het komt erop aan kansen te zien en die met de juiste partner te grijpen. Met Equans, dus.
Wijnegem Shop Eat Enjoy mag je zonder enige schroom groot noemen. Je vindt er 250 winkels, met in totaal 61.000 m² winkelruimte. Het is er altijd fijn shoppen, bij aangename temperaturen, ook als het buiten koud of net drukkend warm is. Maar tegelijk wil vastgoedgroep Ceusters, de beheerder van het shoppingcenter, zo veel mogelijk op het energieverbruik besparen, om de marktwaarde van het complex op peil te houden en de klimaatverandering te helpen tegengaan.
“Daarvoor rekent Ceusters op ons”, vertelt Dirk Van Rosendaal, Operation Manager bij Equans. “Al sinds de opening, 31 jaar geleden, onderhouden wij de installaties voor de gemeenschappelijke ruimtes in Wijnegem Shop Eat Enjoy. Eind 2023 sloten de beheerders een nieuw EPC-contract met ons af voor de komende tien jaar, meteen nadat het vorige contract afgelopen was. Wij voeren daarbij energiebesparende investeringen in het winkelcentrum uit, die we zelf financieren. Drukken die daadwerkelijk het verbruik, dan is de helft van de financiële besparing voor ons. Neemt het verbruik ondanks alles toe, dan zijn de kosten helemaal voor ons.” De medaille heeft dus twee kanten. Hoe dat uitdraait? Laten we beginnen bij het begin.
Jacht op energie voor open verklaard
Hoeveel Equans moet besparen, ligt contractueel niet vast. Het is ook niet per se de bedoeling om het onderste uit de kan te halen. De genomen maatregelen moeten rendabel zijn voor beide partijen en op tien jaar terug te verdienen vallen. Equans voerde in mei en juni 2024 een reeks ingrepen uit onder leiding van Project Manager Bryan Van Hees en met het team van drie technici en een teamleader die instaan voor het dagelijkse onderhoud van het complex.
“We hebben er snel werk van gemaakt, zodat het energieverbruik zo snel mogelijk zakt en we daar samen zo gauw mogelijk de vruchten van plukken. De grote investeringen, zoals energiezuinigere koeltorens installeren, voerden we al tijdens de vorige contractperiode door. Dus zochten we nu naar verdere optimalisaties.”
Eenvoudig én doeltreffend
Ingrepen hoeven niet altijd complex te zijn om veel energie te besparen. “In het winkelcentrum moeten we 90% van de tijd meer koelen dan verwarmen, louter door de aanwezigheid van de vele bezoekers. Om energie op koeling te besparen, creëerden we meer natuurlijke luchtstromen in het gebouw, zodat we minder zelf moeten ventileren. We doen dat door de elektrische schuifdeuren van de verschillende toegangen onder- en bovenaan het gebouw open te laten staan tijdens de openingsuren. Eenvoudig, maar doeltreffend.”
“Of neem nu de watertoevoer. In het verleden gebeurde het wel eens dat een toilet bleef lopen terwijl het shoppingcenter gesloten was, waardoor het waterverbruik nodeloos opliep. Dus installeerden we elektromagnetische kleppen die de sanitaire waterleidingen afsluiten als de verlichting van het gebouw algemeen uitgeschakeld is. Wanneer er dus niemand in het winkelcentrum aanwezig is.”
“We stellen ook de temperatuur van onze kringleiding flexibeler in. Elke winkel in het shoppingcenter heeft een eigen warmtepomp, waarvoor we niet verantwoordelijk zijn. Als de winkel koelt, wat dus meestal het geval is, geeft de warmtepomp warmte af aan water in onze kringleiding. Dat water koelen we dan buiten af. In de winter warmen we de kringleiding daarentegen op. In het verleden hielden we de temperatuur van de kringleiding continu op 24 tot 25 °C. Vandaag laten we die temperatuur fluctueren doorheen de dag, binnen de temperaturen die het bestek voorschrijft. Zo vermijden we dat we ’s ochtends te veel verwarmen, zodat we dan ook ’s avonds niet extra moeten koelen.”
Hoe slimmer ventileren?
Bovendien wou Equans het gebouw slimmer ventileren. “Daarvoor hebben we de meeste luchtgroepen van het winkelcentrum met frequentiesturing uitgerust. Bijgevolg kunnen we die meer of minder lucht laten verversen, naargelang de CO2-waarden die we in het shoppingcenter meten. Als er minder mensen in het winkelcentrum aanwezig zijn, meten we minder CO2 en moeten we dus minder ventileren.”
Een volgende stap daarin zet Equans met de kracht van artificiële intelligentie. “Met AI-technologie van dnergy willen we de luchtgroepen nog intelligenter aansturen. We bezitten historische data over hoeveel mensen op welk tijdstip in het winkelcentrum aanwezig zijn, dankzij een klantentelsysteem. Dus kunnen we op voorhand inschatten hoeveel lucht we in het gebouw moeten blazen en tegen welke temperatuur.”
Wat brengen al die ingrepen op?
“Voor 2024 schatten we 20% te besparen op elektriciteit en bijna 30% op gas, vergeleken met 2023. Dat is al redelijk veel, aangezien de maatregelen maar nog sinds juli volop renderen. Voor 2025 verwachten we een besparing van 30% op elektriciteit en 40% op gas, opnieuw in vergelijking met referentiejaar 2023. Daarmee blijven we niet louter binnen de verwachtingen van vastgoedgroep Ceusters, we overtreffen ze. En dat doen we met soms verrassend eenvoudige, maar doeltreffende maatregelen. Soms liggen de kansen op energiebesparing voor het grijpen, maar je moet ze zien.” En Equans ziet ze.
