In Loenhout, tegen de grens met Nederland, bevindt zich een cruciale bouwsteen voor onze nationale energievoorziening. Fluxys slaat er een enorme hoeveelheid aardgas op in een unieke ondergrondse installatie. Een reusachtige buffer, waarvan het besturingssysteem een update moest krijgen, binnen een bijzonder krappe timing. Dat klinkt als een klus voor Equans.
Of reusachtig geen overdrijving is? Zeker niet. In de ondergrondse installatie kan Fluxys liefst 7,6 TWh aan aardgas opslaan, genoeg om 450.000 gezinnen een jaar lang van het nodige gas te voorzien. Dat doet Fluxys in het grootste gasopslagreservoir van België, met liefst 1,4 miljard m³ opslagcapaciteit. De gasopslaginstallatie werkt met het besturingssysteem SIMATIC PCS7 van Siemens.
“Fluxys zet – uiteraard – sterk in op cyberbeveiliging en schakelde daarvoor over naar Windows 11”, vertelt Tom Megroedt, Project Manager bij Equans. “Maar dan was ook een update nodig van het besturingssysteem PCS7. Een enorme klus van duizenden manuren, die op een jaar tijd te klaren was, precies op de momenten waarop de installatie stillag voor onderhoud. Fluxys had dan ook een partner nodig die de vereiste PCS7-expertise ter beschikking had én zo’n huzarenstuk binnen een strikte planning kon waarmaken. Bij Equans bieden we die knowhow, capaciteit en snelheid, als preferred system integrator bij Siemens, gecertifieerd voor PCS7. Met zes experts klaarden we de klus.”
Alternatief plan van aanpak met minder risico
"Fluxys stelde voor dat wij de update in één beweging on-site zouden doorvoeren tijdens de twee weken waarin de complete gasopslaginstallatie gepland buiten dienst zou zijn. Maar dat leek ons qua timing een te gewaagde aanpak. Liever zetten we unit per unit over, terwijl die stillagen voor onderhoud. Op die manier spreidden en minimaliseerden we het risico.”
Bij de update van een besturingssysteem voor een gasopslaginstallatie komt dan ook heel wat kijken. Tom Megroedt: “Tijdens de eerste week van complete stilstand updateten we de gehele installatie naar de nieuwe versie 9.1 van PCS7, zodat die daar al helemaal op werkte. Vervolgens herschreven we unit per unit de programmering, om gebruik te kunnen maken van de features die versie 9.1 van PCS7 biedt.”
Makkelijker te onderhouden
Welke voordelen biedt PCS7 9.1 dan concreet? “Op zich was de update een must, omdat Fluxys naar Windows 11 overschakelde. Maar daar bleef het niet bij. Kijk, destijds was de installatie in verschillende delen gebouwd. Bijgevolg waren dezelfde onderdelen in verschillende deelinstallaties anders geprogrammeerd, door verschillende programmeurs, met elk hun eigen programmeerstijl. Ook latere aanpassingen in de programmering gebeurden door verschillende mensen, telkens met eigen oplossingen. Bijgevolg week de programmering almaar meer van de standaard af. Dat maakte het veel moeilijker om bij een foutmelding de oorzaak in de programmeercode terug te vinden. Of om überhaupt te begrijpen hoe een installatie geprogrammeerd was.”
“Dus hebben wij de programmering van elke unit compleet herschreven, maar dit keer met gestandaardiseerde softwareblokken”, legt Tom Megroedt uit. “Zo werkt elke klep in elke unit van de installatie nu volgens één van maximaal vijf programmeringen, opgebouwd met altijd dezelfde softwareblokken. Daarvoor hebben we een APL-bibliotheek in PCS7 samengesteld, met alle mogelijk bruikbare softwareblokken. We programmeerden en testten dus eerst de kleinste bouwstenen, waarna we daarmee de programmering samenstelden. Die standaardisering maakt de programmering veel eenvoudiger en transparant voor wie nadien onderhoud uitvoert. Hij of zij moet niet langer eerst uitdokteren hoe een onderdeel precies geprogrammeerd is.”
Daarnaast automatiseerde Equans belangrijke onderdelen door extra automatische sequenties te programmeren. “Stel bijvoorbeeld dat een operator vroeger eerst de ene klep moest sluiten en vervolgens een andere openzetten, om dan daarna een pomp te starten. Vandaag start de operator die reeks acties met één instructie. En aangezien we programmeren met gestandaardiseerde SFC’s (Sequential Function Charts), valt de automatisering nadien makkelijk aan te passen én volgt de operator glashelder in welke stap van de automatisering de installatie precies zit, in een flowchart.”
Volgens een strikt tijdschema
Unit per unit vernieuwde Equans de software van de complete installatie. “Daarbij volgden we altijd hetzelfde stramien: per unit de bestaande programmering uitdokteren, een nieuwe programmering samenstellen met de softwareblokken, die programmering eerst intern en daarna virtueel met de klant testen, vervolgens de programmering on-site installeren en daar finaal testen. De installatie ter plaatse deden we telkens als de unit stillag voor onderhoud. Onze werking was exact op de onderhoudsplanning afgestemd.”
Precies een jaar na de start van het project legde Fluxys de hele installatie een week stil. Tom Megroedt: “In die laatste week hebben we het zogenaamde centraal station gemigreerd, het hart van de gasopslag. Als de andere units stilliggen, komt de gaslevering niet in gevaar. Maar als het centraal station buiten dienst is, stopt de gastoevoer wel. Dat mocht dus echt niet langer dan één week duren. Wat ook gelukt is. De timing was altijd uitdagend, maar we zijn erin geslaagd.”
Een tevreden klant
“De verwachtingen bij Fluxys lagen hoog, maar zijn volgens hen perfect ingevuld. Ze waren heel tevreden over onze expertise, onze strikte planning en de aanspreekbaarheid van onze specialisten. De hele migratie verliep zonder enig productieverlies of onvoorziene onderbreking van gasopslag of -levering. Omgekeerd was het erg fijn samenwerken met de medewerkers van Fluxys: in nauw verband, in twee kantoren naast elkaar. Ze wisten ook altijd heel goed hoe de installatie werkt, aangezien ze er elke dag mee werken. Ze wisten dus door en door wat ze wilden. En wij wisten hoe we hen dat konden bieden”, besluit Tom Megroedt.
“De samenwerking met Equans voor dit project hebben wij als bijzonder succesvol ervaren. Vanaf de aanbestedingsfase wist Equans ons te overtuigen met hun professionele aanpak en kritische blik op het dossier. Ze stelden een alternatief voor dat zowel in beschikbaarheid als uitvoering uitblonk. Tijdens de volledige duur van het project bleef het professionalisme en de diepgaande kennis van het besturingssysteem, en later ook het proces, de rode draad. Alle procesonderdelen werden succesvol gemigreerd en alle issues werden efficiënt en snel aangepakt. We danken Equans voor hun toewijding, expertise en aangename samenwerking en kijken uit naar toekomstige samenwerkingen”, stelt een bijzonder tevreden Dirk Van den Lemmer, Project Manager bij Fluxys.
