De Lijn vertrouwde de vernieuwing van 160 kilometer bovenleidingen, de renovatie van zestien tractiestations en de bouw van elf nieuwe tractiestations en twee chauffeurslokalen toe aan twee consortia met telkens Equans als belangrijkste partner. Inmiddels rijdt de tram tussen Antwerpen Centraal en Schijnpoort al onder vijf kilometer vernieuwde bovenleiding en werden er reeds 5 tractiestations vernieuwd of bijgebouwd.
“Door de tractiestations en bovenleiding te versterken, zorgen we ervoor dat De Lijn in Antwerpen duurzaam en toekomstbestendig openbaar vervoer kan garanderen.” Vertellen Joris Briké en Koen De Meyer, de projectleiders die de beide projecten in goede banen leiden.
Als projectleider bij Equans is Joris Briké verantwoordelijk voor de vernieuwing van de bovenleidingen van het Antwerps tramnet. “Sommige delen van de bovenleiding van het Antwerpse tramnet zijn verouderd en lopen daardoor een groter risico op storingen en onderbrekingen. Tegelijk heeft de stad ook nood aan een duurzamer en robuuster net voor de hedendaagse trams.”
De vernieuwing van tractiestations en bovenleidingen is een groot en ingrijpend project. Equans ging in 2020 van start en het zal nog enkele jaren duren vooraleer de voorziene werken klaar zijn.
“Het eerste jaar besteedden we aan studies en het bestellen van de nodige materialen. Het merendeel van het bovengrondse net van Antwerpen zal nu de komende tijd worden vernieuwd.” Het overige deel werd eerder al door Equans vernieuwd. “Verder vernieuwen we de uitrusting van zestien tractiestations. Dat zijn de installaties waar hoogspanning binnenkomt, een transformator en gelijkrichter de spanning omzet in gelijkspanning en we de verbinding maken met de bovenleidingen die de trams voeden. De renovaties zijn zowel elektromechanisch als bouwkundig.”
Tractiestations in rijhuizen
Terwijl de werken plaatsvinden, blijven de trams gewoon rijden. “We plaatsen een mobiel tractiestation daar waar we een bestaand tractiestation renoveren. Dat neemt dan tijdelijk de huidige voedingskabels over om de exploitatie in dienst te houden”, legt Koen De Meyer uit, de projectleider van Equans voor de renovatie en bouw van de tractiestations. Die bevinden zich verspreid over de stad vnl in rijwoningen. “Voor de nieuwe tractiestations breken we een pand af en zetten we een nieuw gebouw dat volledig als tractiestation is uitgerust. Het gebouw ziet er op het einde van de werken als een gewone woning uit. Een grote uitdaging in dit dossier is dat rijwoningen in een stad dikwijls hoog en diep zijn, terwijl een standaard tractiestation doorgaans slechts één verdieping in beslag neemt. Alle zware, hoge stukken zoals transformatoren plaatsen op verschillende verdiepingen is moeilijk.”
Twee partners in het consortium leveren het op maat gemaakte materiaal: Siemens Mobility levert de hoogspanningsinstallaties en gelijkrichters, Tranzcom is de leverancier van tractie-installaties van 600 volt en laagspanningsinstallaties. “Goede communicatie en planning zijn essentieel om met de lange levertermijnen van transformatoren en beveiligingsapparatuur te kunnen werken en vertragingen te vermijden”, zegt Koen De Meyer. “Onze onderaannemer Cosimco voert de civiele werken uit terwijl onze afdeling vooral montage, testen en veiligheidscontroles doet. Op dit moment hebben we een viertal bouwwerven. Inmiddels werkten we vier tractiestations volledig af en bevindt één tractiestation zich in de testfase.”
In totaal renoveert Equans zestien tractiestations en bouwt het elf nieuwe tractiestations en twee chauffeurslokalen. “We innoveren ook door de warmte in het tractiestation te hergebruiken voor de verwarming van de chauffeurslokalen.”
Toekomstbestendige bovenleidingen
Tegelijk is Equans ook volop bezig met de vernieuwing van 160 kilometer bovenleidingen. Zo rijdt de tram (lijn 12) tussen Antwerpen Centraal en Schijnpoort al onder vijf kilometer vernieuwde bovenleidingen. “We versterken de elektrische voeding van het tramnet met de modernste bovenleidingsonderdelen”, aldus Joris Briké. “Zo hangen we nagespannen bovenleidingen op die de vijftien tot zelfs veertig jaar oude niet-nagespannen types vervangen, en vernieuwen we verder ook de gevelankers, masten, funderingen en dwarskabels.
Onze partner in het consortium Besix Unitec, zorgt voor de aanleg van de nodige voedingskabels om de tractiestations met de bovenleiding te koppelen. Door de tractiestations en bovenleidingen te versterken, garanderen we duurzaam en toekomstbestendig openbaar vervoer.”
Equans: ervaren partner in een zeer gespecialiseerde markt
In het verleden vernieuwde Equans ook al het ondergrondse tractienet van Antwerpen, het tractienet in Gent en het tractienet voor de kusttram. Equans was voor het project in Antwerpen dan ook de partner met niet alleen een grote expertise in elektriciteit, HVAC, veiligheid en brandbeveiliging, maar ook met de juiste ervaring. “De Lijn koos ervoor om het dossier in twee te splitsen en een deel van de coördinatie op zich te nemen. De Lijn hakt de knopen door, terwijl wij in de twee dossiers onderling afspraken maken”, zegt Joris Briké. “Voor De Lijn is het belangrijk dat de teams van de twee dossiers goed communiceren en afstemmen, in functie van de strikte planning en grote tijdsdruk.”
Equans garandeert voor De Lijn in Antwerpen een goede prijskwaliteitverhouding en kan snel opschakelen. “We hebben drie treinploegen die kunnen bijspringen op de tramsporen als dat nodig is”, zegt Joris Briké. “We bieden de nodige schaalbaarheid en flexibiliteit.” Een ander voordeel van Equans als partner is dat het bedrijf veel expertise in eigen huis heeft. “Alles verloopt op een georganiseerde en gecontroleerde manier, en we communiceren efficiënt en effectief met elkaar. Een deel van de bovenleidingwerken worden uitgevoerd door Powerlines Group, deze maakt deel uit van de Equans Group, en is tevens een vaste leverancier van onderdelen voor bovenleidingen.
