Brabo III helpt transport van groene elektriciteit beter spreiden
Het is overduidelijk: we moeten overstappen naar duurzame, betrouwbare en betaalbare elektriciteit. Elia maakt die omslag volop mogelijk, met onder meer het omvangrijke Brabo-project in en rond Antwerpen. Het derde projectdeel strekt zich uit van de Liefkenshoek in de Antwerpse haven tot de hoogspanningspost Mercator in Kruibeke. Equans staat daarbij als langetermijnpartner van Elia in voor cruciale vernieuwing van de hoogspanningslijnen.
Bekijk de video van het project
Betrouwbare partner voor de stroomvoorziening van morgen
Met het Brabo III-project streeft Elia drie doelen na. Eerst en vooral versterkt de beheerder van het Belgische transmissienet het bestaande 380 kV-net in België, want dat spanningsniveau vormt dé ruggengraat van ons Belgisch elektriciteitsnet. Dankzij de vernieuwde en opgewaardeerde verbinding zal Elia tot 20% meer elektriciteit kunnen transporteren via het 380 kV-net.
Verder zal de beheerder de hernieuwbare elektriciteitsstromen beter kunnen spreiden, die almaar meer op het net terechtkomen. En ten slotte kunnen België en Nederland straks makkelijker elektriciteit importeren en exporteren, belangrijk voor een goed werkende Europese elektriciteitsmarkt.
Hoe zit Brabo III precies ineen?
Eerst legde Elia twee nieuwe ondergrondse kabelverbindingen (150 kV) aan: tussen de hoogspanningsstations Kallo en Fort Sint-Filips, en tussen de hoogspanningsstations Kallo en Beveren-Waas. Dat is nodig om voldoende capaciteit te blijven behouden tijdens de werken aan de 150 kV-hoogspanningslijn tussen de Liefkenshoek en het hoogspanningsstation Mercator in Kruibeke.
Die hoogspanningslijn breekt Elia eerst af, om ze dan opnieuw op te bouwen als een nieuwe, versterkte hoogspanningslijn van 380 kV. Dat gebeurt grotendeels met nieuwe masten op de bestaande mastlocaties. De hoogspanningslijn zal een cruciale schakel vormen in het Belgische elektriciteitsnet. Om het omvangrijke Brabo III-project waar te maken, rekent Elia op de expertise van Equans.
Project in volle uitvoering
Sinds eind 2022 zijn de voorbereidende lijnwerken voor het Brabo III-project in volle uitvoering. Ze lopen nog door tot eind 2025. “De hoogspanningspost Mercator is in volle uitbreiding, waardoor wij de bestaande 380 kV-lijnen ten noorden van de post hebben moeten herconfigureren”, zegt Didier Janssens-Petit, projectmanager hoogspanningslijnen bij Equans. “De bestaande geleiders zijn vervangen en volgen een nieuw tracé. We richtten ook vier nieuwe masten op van elk 55 meter hoog.” Dat zijn al imposante constructies, maar tijdens het hele Brabo III-project zal Equans liefst 58 nieuwe masten bouwen, waaronder een paar exemplaren van meer dan 130 meter hoog.
Ook de teams van het departement ‘substations’, gespecialiseerd in onshore onderstations, zijn actief op dit project. “Onze opdracht omvat de uitbreiding van Mercator met vijf nieuwe velden 380 kV en een dwarskoppeling 380 kV over drie railsystemen 380 kV, net als een grote aanpassing om tot een betere herverdeling te komen van de vermogensbelasting over de beide kanten van de post”, vertelt Patrick De Bruyn, Section Manager bij Equans. “Ook de plaatsing van de nodige vakwerken, waarop we de nieuwe hoogspanningstoestellen 380 kV installeren, en een nieuw derde 380 kV-railsysteem, over een totale lengte van ongeveer 540 meter, verdeeld over 27 velden 380kV, behoren tot ons takenpakket. Verder hebben we twee nieuwe gebouwen (relaiszalen) uitgerust met diverse beveiligingspanelen en een nieuwe verdeling van de voedingscircuits (110V DC en 400/230V AC).”
De grote uitdaging
De uitbreiding van de vijf velden van het hoogspanningsstation Mercator moest zeker tegen eind april 2023 af zijn, want dan stonden de collega’s van Equans klaar met de nieuwe hoogspanningslijnen. Het illustreert meteen een van Equans’ grote troeven: het werk correct plannen en uitvoeren binnen strakke deadlines. “Aan een hoogspanningslijn kan je niet zomaar beginnen te werken”, licht Didier Janssens-Petit toe. “Elia moet de lijn eerst buiten dienst stellen, een zogenoemde ‘snijding geven’. De beheerder plant dat heel ver vooruit in. Als we dus aan de hoogspanningslijn werken, moet we dat telkens in die voorziene, en soms beperkte tijdspanne doen.”
Equans slaagt hierin, omdat het bedrijf ondertussen al duizenden kilometers hoogspanningslijnen getrokken heeft, met allerhande type geleiders van elke diameter. Aan ervaring dus geen gebrek. “Eerst nemen we de oude geleiders weg, door deze machinaal op te rollen, van de ene mast naar de andere, met de allernieuwste machines. Alles wat zich onder en in de omgeving van de masten bevindt, beschermen we daarbij tegen mogelijke hinder of schade. Later worden dan nieuwe geleiders getrokken wanneer de nieuwe masten zijn opgebouwd.”
De afbraak van de oude 150 kV-masten – noodzakelijk voor de bouw van de nieuwe 380 kV-masten – behoort ook tot de activiteiten van Equans. “We zijn in augustus 2023 gestart met de afbraak van de bestaande 150 kV-lijn. Deze operatie loopt nog tot eind februari 2024. Voor lot 1 - tussen Liefkenshoek en het hoogspanningsstation in Kallo - zullen dan alle geleiders en alle masten op één na verwijderd zijn. Voor die ene mast wachten we op de snijding van een naburige 380 kV-lijn om die mast op een veilige manier te kunnen verwijderen. Tijdens de afbraakoperatie hebben we een aantal lastige obstakels moeten vermijden, zoals de sluis van Kallo – die permanent in gebruik is tijdens onze lijnwerken - en een golfclub. We hebben ook heel wat beschermende maatregelen moeten treffen voor de demontage van masten die in een mijnenveld van nutsleidingen liggen. De kers op de taart was de afbraak van 2 enorme masten van 117 m hoog en 125 ton zwaar”, weet Didier Janssens-Petit.
“Ook op het traject van Kallo tot Mercator werden we geconfronteerd met heel wat obstakels, zoals het natuurgebied Rietveld Kallo, de passage over de autosnelwegen E17 en E34 – die tijdens nachtwerken telkens volledig werden afgesloten - en de passage over vijf gebundelde en geëlektrificeerde spoorlijnen. Bij deze spoorlijnen deden we in Kallo een beroep op een speciale nettenconstructie verbonden met de mast van een telescoopkraan en in Beveren gebruikten we een stellingconstructie als bescherming.”
Het leggen van nieuwe funderingen besteedt Elia meestal uit aan andere gespecialiseerde aannemers. “Bij Equans assembleren en monteren we vervolgens de masten. Vaak bouwen we eerst hanteerbare mastmodules samen op de grond, waarna we die met telescoopkranen verder op elkaar monteren. Hoe snel we zo’n mast bouwen? Van een kleine week tot drie à vier weken voor een zware 380 kV-mast, afhankelijk van de omgeving en de weersomstandigheden. Bij dit project assembleerden en monteerden we één mast op een kleine tien dagen tijd.” Deze fase loopt nog tot eind april 2025. In oktober 2024 start Equans met het trekken van de nieuwe geleiders.
What's next?
Het hoogspanningsstation Mercator is verbouwd, de bestaande hoogspanningslijnen van 380 kV zijn verplaatst en de werken voor de komst van de nieuwe 380 kV-hoogspanningslijn schieten goed op. De werken lopen nog zeker door tot eind 2025. En ondertussen werkt Equans ook op andere plaatsen mee aan de versterking van het Belgische 380 kV-net in opdracht van Elia: voor duurzame, betaalbare elektriciteitsvoorziening, vandaag en morgen.