Brabo III : makkelijker elektriciteit importeren en exporteren
Het is overduidelijk: we moeten overstappen naar duurzame, betrouwbare en betaalbare elektriciteit. Elia maakt die omslag volop mogelijk, met onder meer het omvangrijke Brabo-project in en rond Antwerpen. Het derde projectdeel strekt zich uit van de Liefkenshoek in de Antwerpse haven tot de hoogspanningspost Mercator in Kruibeke. Equans, specialist van elektriciteitsnetwerken en lange termijnpartner van Elia, staat daarbij in voor cruciale vernieuwing van de hoogspanningslijnen.
Betrouwbare partner voor de stroomvorziening van morgen
Met het Brabo III-project streeft Elia drie doelen na. Eerst en vooral versterkt de beheerder van het Belgische transmissienet het bestaande 380 kV-net in België, want dat spanningsniveau vormt dé ruggengraat van ons Belgisch elektriciteitsnet. Dankzij de vernieuwde en opgewaardeerde verbinding zal Elia tot 20% meer elektriciteit kunnen transporteren via het 380 kV-net.
Verder zal de beheerder de hernieuwbare elektriciteitsstromen beter kunnen spreiden, die almaar meer op het net terechtkomen. En ten slotte kunnen België en Nederland straks makkelijker elektriciteit importeren en exporteren, belangrijk voor een goed werkende Europese elektriciteitsmarkt.
Hoe zit Brabo III precies ineen?
Eerst legde Elia twee nieuwe ondergrondse kabelverbindingen (150 kV) aan: tussen de hoogspanningsstations Kallo en Fort Sint-Filips, en tussen de hoogspanningsstations Kallo en Beveren-Waas. Dat is nodig om voldoende capaciteit te blijven behouden tijdens de werken aan de 150 kV-hoogspanningslijn tussen de Liefkenshoek en het hoogspanningsstation Mercator in Kruibeke.
Die hoogspanningslijn breekt Elia eerst af, om ze dan opnieuw op te bouwen als een nieuwe, versterkte hoogspanningslijn van 380 kV. Dat gebeurt grotendeels met nieuwe masten op de bestaande mastlocaties. De hoogspanningslijn zal een cruciale schakel vormen in het Belgische elektriciteitsnet. Om het omvangrijke Brabo III-project waar te maken, rekent Elia op de expertise van Equans.
Project in volle uitvoering
Sinds eind 2022 zijn de voorbereidende lijnwerken voor het Brabo III-project in volle uitvoering. Ze lopen nog tot midden 2025. “De hoogspanningspost Mercator is in volle uitbreiding, waardoor wij de voorbije maanden de bestaande 380 kV-lijnen ten noorden van de post hebben moeten herconfigureren”, zegt Didier Janssens-Petit, projectmanager hoogspanningslijnen bij Equans. “De bestaande geleiders zijn vervangen en volgen een nieuw tracé. We richtten ook vier nieuwe masten op van elk 55 meter hoog.” Dat zijn al imposante constructies, maar tijdens het hele Brabo III-project zal Equans liefst 58 nieuwe masten bouwen, waaronder een paar exemplaren van meer dan 130 meter hoog.
Ondertussen zijn er ook werkzaamheden bezig door de teams van het departement ‘substations’, gespecialiseerd in onshore onderstations, op het hoogspanningsstation Mercator zelf. “We breiden Mercator uit met vijf nieuwe velden 380 kV en een dwarskoppeling 380 kV over drie railsystemen 380 kV. Tegelijk doen we een grote aanpassing om tot een betere herverdeling te komen van de vermogensbelasting over de beide kanten van de post”, vertelt Patrick De Bruyn, Section Manager Substations. “We leveren en plaatsen de nodige vakwerken, waarop we de nieuwe aangeleverde hoogspanningstoestellen 380 kV plaatsen. Bovendien plaatsen we een nieuw derde 380 kV-railsysteem, over een totale lengte van ongeveer 540 meter, verdeeld over 27 velden 380kV. In diverse velden dienen we verscheidene hoogspanningstoestellen te vervangen om een hoger kortsluitvermogen (63 kA) aan te kunnen. Voor alle nieuwe hoogspanningstoestellen voorzien we nieuwe hoogspanningsverbindingen en vernieuwen we de laagspanningskabels. Verder rusten we twee volledig nieuwe gebouwen (relaiszalen) uit met diverse beveiligingspanelen en een nieuwe verdeling van de voedingscircuits (110V DC en 400/230V AC). Het ene gebouw is intussen al volledig getest en in dienst genomen, het andere volgt binnenkort.”
De grote uitdaging
De uitbreiding van de vijf velden van het hoogspanningsstation Mercator moest zeker tegen eind april 2023 af zijn, want dan stonden de collega’s van Equans klaar met de nieuwe hoogspanningslijnen. Het illustreert meteen een van Equans’ grote troeven: het werk correct plannen en uitvoeren binnen strakke deadlines. “Aan een hoogspanningslijn kan je niet zomaar beginnen te werken”, licht Didier Janssens-Petit toe. “Elia moet de lijn eerst buiten dienst stellen, een zogenoemde ‘snijding geven’. De beheerder plant dat heel ver vooruit in. Als we dus aan de hoogspanningslijn werken, moet we dat telkens in die voorziene, en soms beperkte tijdspanne doen.”
Equans slaagt hierin, omdat het bedrijf ondertussen al duizenden kilometers hoogspanningslijnen getrokken heeft, met allerhande type geleiders van elke diameter. Aan ervaring dus geen gebrek. “Eerst nemen we de oude geleiders weg, door deze machinaal op te rollen, van de ene mast naar de andere, met de allernieuwste machines. Alles wat zich onder en in de omgeving van de masten bevindt, beschermen we daarbij tegen mogelijke hinder of schade. Later worden dan nieuwe geleiders getrokken wanneer de nieuwe masten zijn opgebouwd. Op dat vlak viel het lopende project tot nu toe erg goed mee. Maar straks bouwen we pal in de haven van Antwerpen, boven industrie, sluizen, treinsporen … Dat wordt een stevige uitdaging.”
De afbraak van de oude 150 kV-masten – noodzakelijk voor de bouw van de nieuwe 380 kV-masten – behoort ook tot de activiteiten van Equans. Het leggen van nieuwe funderingen besteedt Elia meestal uit aan andere gespecialiseerde aannemers. “Bij Equans assembleren en monteren we vervolgens de masten. Vaak bouwen we eerst hanteerbare mastmodules samen op de grond, waarna we die met telescoopkranen verder op elkaar monteren. Hoe snel we zo’n mast bouwen? Van een kleine week tot drie à vier weken voor een zware 380 kV-mast, afhankelijk van de omgeving en de weersomstandigheden. Bij dit project assembleerden en monteerden we één mast op een kleine tien dagen tijd.”
What’s next?
Het hoogspanningsstation Mercator is verbouwd, de bestaande hoogspanningslijnen van 380 kV zijn verplaatst en de start is gegeven voor de komst van de nieuwe 380 kV-hoogspanningslijn. Maar dat is dus nog maar het begin van het Brabo III-project. De werken lopen nog zeker door tot het einde van 2025. En ondertussen werkt Equans ook op andere plaatsen mee aan de versterking van het Belgische 380 kV-net in opdracht van Elia: voor duurzame, betaalbare elektriciteitsvoorziening, vandaag en morgen.